RITONAVIRLaatste bijwerking : 2022.03.10 |
|||||||||
| Synoniem: | |||||||||
| Toedieningsweg: | oraal | ||||||||
| Klasse(n): | |||||||||
| Preconceptie | 0-3 | 4-6 | 7-9 | Perinataal | Borstvoeding | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| check II | (ja) I | (ja) I | (ja) I | (ja) I | neen III | |
| geen info | geen info | geen info | ||||
Een groot aantal humane gegevens over zwangerschappen waarbij ritonavir in combinatie met andere middelen werd genomen geeft een geruststellend beeld. Behandeling vóór de conceptie lijkt een ongunstige prognose te geven voor het verloop van de zwangerschap.
Borstvoeding wordt afgeraden omwille van het risico op contaminatie.
Er zijn geen gegevens beschikbaar over het effect van ritonavir op de vruchtbaarheid bij de mens. Dierproeven wijzen niet op schadelijke effecten van ritonavir op de vruchtbaarheid [SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Barrière of niet-hormonale anticonceptiemethoden moeten worden overwogen bij het toedienen van ritonavir in therapeutische of lage doseringen omdat het waarschijnlijk is dat ritonavir het effect vermindert en het uteriene bloedingsprofiel verandert wanneer het gelijktijdig wordt toegediend met estradiolbevattende anticonceptiva [SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Een verhoogd percentage van miskramen en afbrekingen werd gemeld bij de zwangerschappen waarbij conceptie gebeurde terwijl de moeder lopinavir en ritonavir nam. 76 van de 952 zwangerschappen die ontstonden tijdens behandeling werden afgebroken (wat overeenkomt met 8%). Van de zwangerschappen waarbij lopinavir/ritonavir werd opgestart na de conceptie werden 44 van de 3810 afgebroken (wat overeenkomt met 1.2%). Uit de rapportering is niet duidelijk hoeveel abortussen spontaan of niet waren [Tookey et al. 2016].
Een groot aantal (6100 levengeborenen) zwangere vrouwen is blootgesteld aan ritonavir tijdens de zwangerschap, waarbij 2800 levengeborenen werden blootgesteld gedurende het eerste trimester. Deze gegevens hebben voornamelijk betrekking op blootstellingen waarbij ritonavir als onderdeel van combinatietherapie werd gebruikt en niet in therapeutische doseringen, maar in lagere doseringen als farmacokinetische versterker voor andere proteaseremmers. Deze beperkte gegevens geven geen aanwijzingen voor een toename in de frequentie van aangeboren afwijkingen in vergelijking met waargenomen frequenties in bewakingssystemen voor aangeboren afwijkingen voor de hele populatie [SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Briggs vermeldt een nog hoger aantal zwangeren die blootgesteld werden aan ritonavir tijdens het eerste trimester: in totaal 3616. Bij 2,3% traden geboorteafwijkingen op. Briggs beschouwt de risico’s als gering. Zij staan een therapie niet in de weg [Briggs].
De passage van ritonavir door de placenta-barrière is onbekend [Briggs]. In een andere grootschalige studie in het Verenigd Koninkrijk en Ierland werden 4864 zwangerschappen met blootstelling aan lopinavir en ritonavir gevolgd. 1116 zwangerschappen werden blootgesteld tijdens het eerste trimester, 32 kinderen hadden een geboorte-afwijking (2.8%) [Tookey et al. 2016].
Dierexperimenteel:In de bijsluiter worden resultaten vermeld van dierexperimenteel onderzoek bij drachtige ratten. Er traden effecten op (embryosterfte, verminderd gewicht van de foetussen, vertraagde beenvorming en viscerale veranderingen, waaronder vertraagde testikelindaling) voornamelijk op bij een voor het moederdier toxische dosering. Ook bij konijnen traden complicaties op tijdens de ontwikkelingsfase (embryosterfte, kleinere worpen en een verminderd gewicht van de foetussen) bij een voor het moederdier toxische dosis. Omwille van de toxische dosis laten deze resultaten niet toe conclusies te trekken voor humaan gebruik [NVDR][SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Tweede trimester:Zie eerste trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Zie eerste trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :Zie eerste trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Opvolging :Geen specifieke informatie beschikbaar.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
L5
Beperkte gepubliceerde gegevens geven aan dat ritonavir in de moedermelk aanwezig is. Hale maakt melding van concentraties die variëren van 31 tot 193 ng/ml. Bij een dosis van 100 mg tweemaal daags zou naar schatting 0,42% van de dosis overgaan naar het kind [Hale].
Er is geen informatie over het effect van ritonavir op de zuigeling die borstvoeding krijgt en de effecten van het geneesmiddel op de melkproductie. Wel wordt vermeld dat ritonavir de smaak van de melk kan beïnvloeden. Vanwege de mogelijkheid voor (1) HIV overdracht (bij HIV-negatieve zuigelingen), (2) het ontwikkelen van virale resistentie (bij HIV-positieve zuigelingen) en (3) ernstige bijwerkingen bij zuigelingen die borstvoeding krijgen, dienen HIV-geïnfecteerde vrouwen onder geen beding borstvoeding te geven aan hun kinderen om transmissie van HIV te voorkomen [Hale][SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
| Preconceptie | Zwangerschap | Borstvoeding | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| (ja) III | (ja) III | |||||
| geen info | geen info | ← Condoom gebruiken / Onthouding | ||||
Geen specifieke humane informatie beschikbaar.
Dierexperimenteel onderzoek wijst niet op complicaties.
Geen specifieke humane informatie beschikbaar.
Dierexperimenteel:Dierexperimenteel onderzoek wijst niet op verlaging vruchtbaarheid [SmPC Norvir (03 2022) EMA].
Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma. Het relatief laag distributievolume laat weinig penetratie van ritonavir in sperma vermoeden [NVDR].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Tookey PA, Thorne C, van Wyk J, Norton M. Maternal and foetal outcomes among 4118 women with HIV infection treated with lopinavir/ritonavir during pregnancy: analysis of population-based surveillance data from the national study of HIV in pregnancy and childhood in the United Kingdom and Ireland. BMC Infect Dis 2016; 16: 65
Geen specifieke informatie beschikbaar.
Geen specifieke informatie beschikbaar.