ZIDOVUDINE

Er zijn geen gegevens beschikbaar over het effect van zidovudine op de fertiliteit van vrouwen [SKP Retrovir 04 2021].

Bij ratten bleek zidovudine in orale doses tot 450 mg/kg/dag de fertiliteit van de vrouwelijke dieren niet te verminderen [SKP Retrovir 04 2021].

 

Klinische en toxicologische informatie:

Eerste trimester
Humaan:

AZT gaat door de placenta-barrière [Briggs].

We beschikken over gegevens van 9735 zwangerschappen, waarvan 3167 werden blootgesteld aan zidovudine tijdens het eerste trimester samen met andere middelen tegen retrovirussen. 97 geboorte-afwijkingen werden vastgesteld (3%), echter zonder vast patroon [Postmarketingsurveillance middels de Antiretroviral Pregnancy Registry (1989 – 2009)), [Briggs] [SKP Retrovir 04 2021]. 

Uit een analyse van de French Perinatal Cohort-studie zou het bestaan blijken van een associatie tussen het gebruik van zidovudine gedurende het eerste trimester en congenitale hartdefecten [Sibiude et al. 2014].

Dierexperimenteel:

In studies, waarbij aan drachtige ratten en konijnen gedurende een groot deel van de periode van organogenese zidovudine oraal werd toegediend in doseringen tot respectievelijk 450 en 500 mg/kg/dag, zijn geen aanwijzingen voor teratogeniteit gevonden. Er was echter een statistisch significante toename van foetale resorpties bij ratten bij doses van 150 tot 450 mg/kg/dag en bij konijnen bij een dosis van 500 mg/kg/dag [SKP Retrovir 04 2021].

In een apart onderzoek, van latere datum, werd aangetoond dat bij ratten een dosis van 3000 mg/kg/dag (die dicht bij de mediane orale letale dosis van 3683 mg/kg ligt) duidelijke toxiciteit voor het moederdier veroorzaakte, evenals een toename van de incidentie van foetale misvormingen. Er werd in dit onderzoek geen aanwijzing voor teratogeniteit gevonden bij de onderzochte lagere doseringen (≤ 600 mg/kg/dag) [SKP Retrovir 04 2021].

Tweede trimester:
Humaan:

We beschikken over gegevens van 9735 zwangerschappen, waarvan 6568 werden blootgesteld aan zidovudine vanaf het tweede/derde trimester samen met andere middelen tegen retrovirussen. 167 geboorte-afwijkingen werden vastgesteld (1.7%), echter zonder vast patroon (Postmarketingsurveillance middels de Antiretroviral Pregnancy Registry (1989 – 2009)) [Briggs].

Nucleos(t)ide-analogen kunnen een effect hebben op de mitochondriale functie in variabele gradaties, hetgeen het meest uitgesproken is met stavudine, didanosine (allebei niet gecommercialiseerd in België) en zidovudine. Bij hiv-negatieve zuigelingen die in utero en/of postnataal werden blootgesteld aan nucleoside-analogen, werd mitochondriale disfunctie gerapporteerd; deze betroffen voornamelijk behandeling met schema’s die zidovudine bevatten. De belangrijkste gerapporteerde bijwerkingen zijn hematologische aandoeningen (anemie, neutropenie) en metabole stoornissen (hyperlactatemie, hyperlipasemie). Deze bijwerkingen waren vaak van voorbijgaande aard. Laat intredende neurologische afwijkingen werden in zeldzame gevallen gerapporteerd (hypertonie, convulsie, abnormaal gedrag). Of dergelijke neurologische afwijkingen voorbijgaand of blijvend zijn, is momenteel niet bekend. Met deze bevindingen moet rekening worden gehouden bij kinderen die in utero werden blootgesteld aan nucleos(t)ide-analogen en die ernstige klinische bevindingen van onbekende etiologie vertonen, met name neurologische bevindingen. Deze bevindingen hebben geen invloed op de huidige nationale aanbevelingen voor het gebruik van antiretrovirale therapie bij zwangere vrouwen ter voorkoming van verticale overdracht van hiv [SmPC EMA Ziagen 02 2022].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Derde trimester :
Humaan:

Zie tweede trimester.

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :
Humaan:

Zie tweede trimester.

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Opvolging :
Humaan:

Bij 727 kinderen blootgesteld aan zidovudine tijdens zwangerschap werden geen tumoren vastgesteld na opvolging gedurende 1 maand tot 6 jaar [Briggs].

Bij apen werd nog jaren na in utero blootstelling aan anti-retrovirale therapie, met onder andere lamivudine, mitochondriale schade gemeld [Liu et al. 2016].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Risico-categorie (Hale) :

L5

Farmacokinetiek:legende
% Eiwitbinding (moeder): 34 - 38
Distributievolume: 1.6 l/kg
Halfwaardetijd (moeder): 1.1 uren
Piekconcentratie in het serum (moeder): na 1.5u
Overgang in de moedermelk: ja
Melk/serum ratio: 3.21
Geschatte max. inname (zuigeling): onbekend

Klinische en toxicologische informatie
Humaan:

Na het toedienen van een enkelvoudige dosering van 200 mg zidovudine aan met HIV-geinfecteerde vrouwen was de gemiddelde concentratie zidovudine in moedermelk en serum gelijk [SKP Retrovir 04 2021]. In een studie met 18 zogende vrouwen die 2x per dag 300mg zidovudine kregen steeg de M/P ratio tot 3.21 [Hale].

Gewoonlijk is het raadzaam dat met HIV geïnfecteerde vrouwen hun baby geen borstvoeding geven, om het overdragen van HIV op de baby te voorkomen [NVDR].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Humaan:

Humane en dierexperimentele gegevens wijzen niet op mogelijke verlaging vruchtbaarheid bij mannen [SKP Retrovir 04 2021].

Dierexperimenteel:

Bij ratten bleek zidovudine in orale doses tot 450 mg/kg/dag de fertiliteit van de mannelijke dieren niet te verminderen [SKP Retrovir 04 2021].

Humaan:

Er werden concentraties van zidovudine in semen teruggevonden die voldoende waren om de kans op HIV-transmissie via semen te verminderen [Briggs].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar.