METHADON

Het is belangrijk een onderhoudsbehandeling te starten vóór de zwangerschap. Vooraf starten van de onderhoudsbehandeling met methadon leidt tot een langere zwangerschapsduur en een hoger geboortegewicht [Peles et al. 2012].

De bijsluiter vermeldt vermindering van de libido. De frequentie is niet bekend [SKP Mephenon 05 2023].

Klinische en toxicologische informatie:

Eerste trimester
Humaan:

Methadon wordt tijdens de zwangerschap bijna uitsluitend gebruikt in het kader van de behandeling van een heroïneverslaving. Aangezien deze moeders in vele gevallen een brede waaier geneesmiddelen innemen, is het niet mogelijk volledig de effecten van methadon te scheiden van effecten veroorzaakt door andere stoffen [Briggs]. Mogelijke effecten zijn abstinentieverschijnselen gedurende gemiddeld 7 à 10 dagen bij de pasgeborene (incidentie 60 – 90%, binnen de 48 uren of vertraagd na zelfs 7 – 14 dagen na de bevalling), lager geboortegewicht (< 2500g bij een derde neonati)), wiegedood [Burns et al. 2010 ; Cleary et al. 2012], geelzucht (hyperbilirubinemia) en trombocytose (soms geassocieerd met een verhoogd aantal circulerende plaatjesaggregaten) [Briggs][SKP Mephenon 05 2023].

Uit gegevens van een retrospectieve cohortstudie, uitgevoerd tussen 2000 en 2018 (n=4387 kinderen tijdens het eerste trimester blootgesteld aan methadon) blijkt dat buprenorfine de voorkeur verdient boven methadon voor het behandelen van opiaatverslaving tijdens zwangerschap.

 

-Het neonataal abstinentiesyndroom kwam significant minder frequent voor bij pasgeborenen bij wie buprenorfine werd gebuikt, dan wanneer methadon werd aangewend: 0,75 met een betrouwbaarheidsinterval 95% van 0,71-0,75 (52% versus 69%).

-Vroeggeboorte en laag geboortegewicht kwamen minder voor in de buprenorfine groep.

-Het aantal keizersneden en materenele complicaties verschilden niet tussen beide groepen.

-In beide groepen was er een vergelijkbare therapietrouw van meer dan 80%.

 

[Anonymus 2023]

 

Eén studie vermeldt dat de intensiteit van ontwenningsverschijnselen stijgt wanneer de dosis van 20mg/dag wordt overschreden [Briggs]. Eén studie met 450 patiënten op een onderhoudsbehandeling van mediaan 50 mg/dag methadon (range 5-150 mg/dag) gaf bij 45,5% van de pasgeborenen neonataal abstinentiesyndroom dat moest behandeld worden [Dryden et al. 2009]. Nochtans bestaat geen eensgezindheid over het toegenomen risico op neonataal abstinentiesyndroom in functie van de onderhoudsdosis.

Sommige auteurs pleiten voor het handhaven van de onderhoudsdosis tijdens zwangerschap [Liu et al. 2010 ; Pizarro et al. 2011 ; Lim et al. 2009].

Verhoogde mortaliteit treedt ook op bij maternele detoxificatie tijdens de zwangerschap. Detoxificatie gebeurt dus best na de bevalling. Cohort studies toonden aan dat een substitutiebehandeling met methadon, in het kader van een aangepaste ten laste neming, zorgt voor een verbetering van de prenatale opvolging, voor een reductie van maternele complicaties, van de morbiditeit en de mortaliteit. Studies op patiënten behandeld gedurende de eerste trimester van hun zwangerschap lieten geen verhoogd risico zien op misvormingen ten gevolge van de inname van methadon ten opzichte van de algemene bevolking [Prescrire 2005].

Lareb sluit risico’s niet uit [Lareb maart 2021]. Een reden te meer om methadon enkel te gebruiken in gevallen van toxicomanie.

Dierexperimenteel:

Dierexeperimenten laten geen teratogene effecten vermoeden [Briggs].

Tweede trimester:
Humaan:

De voordelen van buprenorfine ten opzichte van methadon werden bevestigd in een retrospectieve cohortstudie, uitgevoerd tussen 2000 en 2018 (n=5056 kinderen tijdens de tweede helft van de zwangerschap blootgesteld aan methadon: zie ook 1ste trimester) [Anonymus 2023].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Derde trimester :
Humaan:

De informatie over toegenomen risico op ademhalingsdepressie verschilt naargelang de bron [Briggs][Farmacotherapeutisch Kompas geraadpleegd op 22 april 2014].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :
Humaan:

Concentraties in het plasma kunnen tot 60% van deze van de moeder bedragen. Onttrekkingsverschijnselen kunnen optreden enkele uren tot enkele dagen na de geboorte. Ze uiten zich door verhoogde irritatiegevoeligheid, tremor, hevige huilbuien en hypertonie [Lecrat maart 2021].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Opvolging :
Humaan:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Risico-categorie (Hale) :

L2

Farmacokinetiek:legende
% Eiwitbinding (moeder): 71 - 87
Distributievolume: onbekend
Halfwaardetijd (moeder): 15 uren (chronisch gebruik 25 uren)
Piekconcentratie in het serum (moeder): dosisafhankelijk, na 0.5 – 1 uur;
Overgang in de moedermelk: zwak
Melk/serum ratio: 0.8
Geschatte max. inname (zuigeling): 38.9 mcg/kg/dag

Klinische en toxicologische informatie
Humaan:

Methadon gaat over in de moedermelk en bereikt daar concentraties welke die in het plasma benaderen. Deze aanwezigheid ligt meestal aan de basis van optreden van abstinentiesymptomen bij de zuigeling wanneer plots met borstvoeding gestopt wordt [Briggs]. In het kader van de behandeling van een heroïneverslaving, beschouwt de American Academy of Pediatrics de substitutiebehandeling aanvaardbaar tijdens de borstvoeding [Briggs]. 

Hale vermeldt meer dan 50 bestudeerde gevallen van moeders die borstvoeding gaven tijdens een therapie met methadon. De doses die de zuigelingen bedraagt 2,8% van deze die de moeder inneemt, wat als een voldoende veilige marge wordt beschouwd [Hale].

Anderzijds werd één geval van overlijden van een zuigeling gemeld ten gevolge van methadon-gebruik door de moeder. De behandelende arts dient dan ook speciaal te letten op abnormale sedatiesymptomen bij de zuigeling, wat de zuigreflex kan verminderen. Tijdens een detoxificatiebehandeling bij de moeder moet rekening gehouden worden met onttrekkingsverschijnselen bij de zuigeling [Briggs].

Daarom moeten voorschrijvers de vrouw die borstvoeding geeft, aanraden om de baby te controleren op sedatie en ademhalingsmoeilijkheden en om medische hulp te vragen als dit het geval is. Hoewel de hoeveelheid methadon die in de moedermelk wordt uitgescheiden onvoldoende is om ontwenningsverschijnselen volledig te onderdrukken bij  baby’s die borstvoeding krijgen, kan het de ernst van een neonataalabstinentiesyndroom wel verzachten. Als het noodzakelijk is om de borstvoeding stop te zetten, moet  dit geleidelijk aan gebeuren omdat plots stoppen de ontwenningsverschijnselen bij de baby zou kunnen verhogen. Methadon kan afhankelijkheid teweegbrengen bij het kind waarvan de moeder een onderhoudskuur met
methadon volgt [SKP Mephenon 05 2023].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Humaan:

Tot nog toe wordt geen beïnvloeding van de vruchtbaarheid gemeld. De bijsluiter vermeldt verminderde libido. De frequentie is niet bekend [SKP Mephenon 05 2023].

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Humaan:

Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.

Dierexperimenteel:

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie

Geen specifieke informatie beschikbaar.