ALCOHOL

Er werd een relatie gevonden tussen gebruik van alcohol in de week of maand vóór in vitro fertilisatie en de kans op misvallen of mislukken van de bevruchting. Het ging nochtans om relatief lage hoeveelheden alcohol (6,1 tot 7,1 g/dag: zie lijst sterkte alcoholische dranken: “Alcoholpercentage”). Hetzelfde negatief effect werd gezien bij consumptie van hogere hoeveelheden (meer dag 25 g/dag; n=54). Gebruik van meer dan 50 g/week verminderde de kans op succesvolle bevruchting (n=2545). Een gemiddelde van 3 consumpties per week tussen dag 4 en dag 10 van de cyclus had geen invloed op de productie van eicellen en het aantal bevruchtingen (n=152) [1]. 

Het foetaal alcohol syndroom (FAS: zie verder) wordt als basis genomen voor instructies tijdens zwangerschap. De frequentie van FAS in Canada en de VSA varieert van 0,5 tot 3 gevallen per 1000 levend geboren baby’s [2]. Onderstaande symptomen zijn kenmerkend voor het foetaal alcohol syndroom [2][Briggs 2017].

· Cranofaciale afwijkingen

· Groeistoornissen

· Cardiale en renogenitale defecten · Hyperactiviteit

· Aandachtstoornissen

· Moeilijkheden om te plannen

· Leer- en geheugenproblemen, vooral wat nieuwe ervaringen betreft

· Lagere IQ resulteert in zwak presteren, zowel analoog als digitaal

· Sociale problemen die verband houden met psychiatrische aandoeningen, legale inbreuken, gebrek aan continuïteit in scholing, ongepast seksueel gedrag, alcohol- en drugsproblematiek.

Gebruik door de moeder in de periode van conceptie van minstens 100 ml ethanol equivalent per week geeft tweemaal meer kans op een baby met groeivertraging ten opzichte van 50 ml equivalent per week. Verminderen van het alcoholgebruik later in de zwangerschap wijzigt deze situatie niet. Volgende afwijkingen worden met alcoholisme tijdens zwangerschap in verband gebracht: klompvoet, neuronale buisdefecten en gastroschisis. Met stijgend alcoholgebruik stijgt ook het aantal baby’s met een gewicht dat in het laagste 10de percentiel ligt [Briggs 2017].

Eén consumptie wordt gedefinieerd als 10 g ethanol [5]. Dat komt overeen met:

-          1 glas wijn (100 ml)

-          1 pint bier (250 ml)

-          1 glas sterke drank (35 ml)

(Dier)experimenteel onderzoek bracht elementen aan in de verklaring van FAS [2].

· Alcohol passeert vlot de placenta en komt snel terecht bij de foetus en wordt door de foetus uitgeplast in het amnionvocht. De eliminatiegraad bij de foetus bedraagt slechts 3 tot 4% van deze van de moeder. Dat is onder andere te verklaren door heropname van de urine in het foetaal compartiment (de foetus ‘drinkt’ zijn eigen urine). Globaal betekent dat een aanzienlijk langere blootstelling van de foetus aan alcohol dan de moeder.

· Alcohol wordt omgezet tot acetaldehyde, grotendeels door het alcohol dehydrogenase (ADH) en in mindere mate (10%) door CYP2E1 bij moeder. In de foetale lever ontwikkelt eerst CYP2E1 (na ongeveer 16 weken) en later het ADH (na 26 weken).

· Ethanol inhibeert de anti-oxidatieve capaciteit met een verhoogde invloed van reactieve zuurstof radicalen (de zogenaamde ‘reactive oxygen species’ of ROS, zijnde zuurstofmoleculen met ongepaarde elektronen).

· Negatieve beïnvloeding van de ontwikkeling van cellen met een neurologische functie.

· Interferentie met transport van belangrijke factoren in de ontwikkeling zoals biotine en vitamine B6.

· Placentaire vasoconstrictie door ethanol.

· Negatieve beïnvloeding van cel differentiatie door enzyminhibitie.

· Genetische factoren verhogen mogelijks de kans voor optreden van FAS.

· Foliumzuur en choline werken mogelijks beschermend tegen FAS in geval van alcoholmisbruik, maar deze gegevens werden tot nog toe niet bevestigd op humaan niveau.

Er werd een sterk verband gevonden tussen gebruik van ethanol (> 30 ml 2x per week) en spontane abortus tijdens het tweede trimester. Dat effect werd niet gezien met een equivalent van 15 ml ethanol per week [Briggs 2017].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Ethanol gegeven in de 37ste tot 40ste week (0,25 mg/kg) verlamt de ademhalingsbewegingen van de foetus gedurende ongeveer 3 uur. Anderzijds bestaat er mogelijks een relatie tussen rijping van de longen en alcohol. Dat effect werd onderzocht bij 134 vrouwen die bevielen na 28 tot 36 weken. Het alcoholgebruik wordt uitgedrukt per keer. Het aantal onder hen dat kinderen ter wereld bracht met het ‘Respiratory Distress Syndrome’ bedroeg: 44,8% (geen alcoholgebruik); 38,1% (occasioneel: 15 ml); 26,7% (sociale drinkers 15-30 ml); 16,7% (sterke ‘binge’ drinkers > 75 ml) en 21,4% (alcoholiekers). Tussen niet drinkers en gebruikers van alcohol bestaat een significant verschil (P < 0,05). Het verschil blijft bestaan na correctie voor roken, duur van de zwangerschap, Apgar score en geslacht van de baby. Onttrekkingssymptomen werden gezien bij baby’s geboren uit moeder die 90 ml ethanol equivalent per dag gebruikten. Verhoogde irriteerbaarheid en tremoren bij baby’s van 4 tot 6 weken werden in verband gebracht met een specifiek effect op foetale hersenen. EEG hypersynchronisering werd gezien bij baby’s uit moeders die meer dan 60 ml ethanol equivalenten per dag namen gedurende hun zwangerschap. Sommige auteurs pleiten ervoor om deze symptomen toe te voegen aan de kenmerken van FAS [Briggs 2017].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Bepaalde types van kanker worden in verband gebracht met simultaan gebruik van ethanol en fenytoïne: ganglioneuroblastoma (jongen; 35 weken oud); ziekte van Hodgkin (meisje; 45 weken oud); bijnierkanker (meisje; 13 jaar) [Briggs, 2017].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

L4

Ethanol verdeelt zich gelijkmatig in moedermelk en bloed. Ethanol wordt vermoedelijk sneller gemetaboliseerd in de moeder tijdens borstvoeding. Ondanks deze snellere metabolisatie blijft de moeder wel een gelijkaardige gevoeligheid voor ethanol behouden (cf. dronkenschap). Er werden gevallen gerapporteerd van Cushing syndroom (hyperactiviteit van de bijniercortex), hyperexitabiliteit (tot convulsies), slaapstoornissen en frequenter huilen wanneer de moeder alcohol gebruikte. Bij stoppen van het alcoholgebruik of de borstvoeding verbeterden de symptomen. Algemene conclusies zijn moeilijk te trekken, het gaat over casuïstiek. Het is aangeraden minstens 2 uur te wachten na gebruik van een alcoholische drank, alvorens borstvoeding te geven [Hale 2017] Alcohol gebruik door de moeder vermindert de inname van melk door de baby met gemiddeld 20%. Dit wordt toegeschreven aan verminderde melkproductie [3].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Complicaties mogelijk in functie van de dosis.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Hale, Medications and Mothers´Milk, 17th Edition, 2017

Briggs G, Freeman R, Yaffe S. Drugs in Pregnancy and Lactation, 11th edition, Philadelphia 2017;

[1] Minguez-Alarcon et al. Cafeine, alcohol, smoking, and reproductive outcomes among couples undergoing assisted reproductive technology treatments, Fertilyt and Sterility, vol. 110, No 4, September 2018

[2] Gupta et al., An update on Fetal Alcohol Syndrome, Alcoholsm Clinical & Experimental Research, Vol. 40, No 8 August 2016

[3] Mennella J. Alcohol's effect on lactation. Alcohol Res Health. 2001; 25(3): 230-4

[4] Sansone et al., Smoke, alcohol and drug addiction and male fertility, Reproductive Biology and Endocrinology (2018) 16:3

[5] Coene I Cardiovasculaire preventie voedingsrichtlijnen. Nutrinews 2021; 29 (1): 6-12.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar.