FENOBARBITAL

Vrouwen die zwanger kunnen worden, moeten uiterst effectieve anticonceptie gebruiken tijdens de behandeling met fenobarbital en gedurende 2 maanden na de laatste dosis. Door enzyminductie kan fenobarbital leiden tot falen van het therapeutische effect van orale anticonceptiemiddelen die oestrogeen en/of progesteron bevatten. Vrouwen die zwanger kunnen worden, moeten worden geadviseerd om andere anticonceptiemethoden te gebruiken tijdens de behandeling met fenobarbital, bijv. twee complementaire vormen van anticonceptie, waaronder een barrièremethode, orale anticonceptie die hogere doses oestrogeen bevat, of een niet hormonaal spiraaltje [SKP Gardenal 12 2022].

Verder geen specifieke informatie beschikbaar. Als algemene regel kan foliumzuur gebruikt worden (4mg/dag), gezien het risico op neuraalbuisdefecten [NVDR].

Rapportering over 65 gevallen van zwangerschap waarbij de moeder fenobarbital in monotherapie gebruikte, duidde op een significante relatie met cardiale defecten en gespleten verhemelte (resp. 12 en 11 gevallen) [Briggs]. De frequentie van majeure congenitale afwijkingen wordt voor fenobarbital op 5.5 tot 7.4% gesteld [Tomson & Battino].

LAREB geeft meer informatie over de incidentie van majeure afwijkingen in functie van de dosis. Bij een dosis onder de 130 mg per dag is het risico ongeveer 3-6%, bij een dosering van boven de 130 mg per dag kan het risico oplopen tot 12%. Het risico neemt toe bij het combineren van fenobarbital met andere anti-epileptica. Bij gebruik van fenobarbital zijn afwijkingen van het aangezicht (dysmorfe kenmerken en schisis) gemeld en afwijkingen van het hart, de ledematen en de urinewegen. Er is een verhoogde kans op groeivertraging tijdens de zwangerschap [LAREB 01 2024].

Plots onderbreken van de inname van een effectief antiëpilepticum bij het vaststellen van een zwangerschap kan leiden tot het acuut optreden van ernstige complicaties voor moeder en foetus. Professionele begeleiding bij het nemen van een beslissing is noodzakelijk [SKP Gardenal 12 2022].

Plasmaspiegels van fenobarbital kunnen tot 55% lager liggen tijdens zwangerschap in vergelijking met een niet zwangere toestand. De verlaagde plasmaspiegel wordt toegeschreven aan een gewijzigde proteïnebinding [Prescriber Update 2024][Yerby et al. 1990].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

In een Cochrane studie uit 2016 wordt melding gemaakt van 709 gevallen van blootstelling aan fenobarbital (periode niet gespecifieerd). Het aantal misvormingen bij de pasgeborenen werd vergeleken met baby’s van moeders zonder epilepsie (n= 1367) en baby’s van moeders met epilepsie die geen medicatie namen tijdens zwangerschap (n=3058). Het aantal misvormingen in de fenobarbital groep lag hoger dan dat in de moeders zonder epilepsie, maar was vergelijkbaar met de groep van moeders met epilepsie zonder medicatie [Briggs]. 

Het EURAP register (zie Klassetekst) vermeldt 260 blootstellingen in utero. Spontane abortus (7,7%), doodgeboorte (0,8%) en spontane abortus met doodgeboorte (8,5%) worden gemeld als complicaties [Briggs].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Anti-epileptica, in het bijzonder fenobarbital, hebben in sommige gevallen bij pasgeborenen van behandelde moeders in de 24 eerste levensuren een hemorragisch syndroom veroorzaakt. Een preventieve behandeling met vitamine K1 per os bij de moeder in de maand voorafgaand aan de bevalling en een aangepaste toediening op het ogenblik van de geboorte bij de pasgeborene, lijken doeltreffend te zijn [SKP Gardenal12 2022]. 

LAREB wijst op het feit dat preventieve toediening van vitamine K bij de moeder ter discussie ligt en dat sommige pasgeborenen vitamine K onvoldoende opnemen na orale toediening. In dat geval kan intramusculaire toediening overwogen worden [LAREB 01 2024].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

In zeldzame gevallen is er een matig dervingssyndroom (hyperexiteerbaarheid, abnormale bewegingen, ondoeltreffend zuigen), stoornissen van het fosfor- en calciummetabolisme en van de botmineralisatie [SKP Gardenal 12 2022]. De verschijnselen treden op gemiddeld binnen de 6 dagen met een spreiding van 3 tot 14 dagen). De toegediende dagdosis varieerde van 64 tot 300mg [Briggs]. 

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Gebruik van fenobarbital door niet epileptische moeders leidde tot verhoogde kans op lagere verbale intelligentie bij opgroeiende kinderen [Briggs].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

L3

Fenobarbital gaat over in moedermelk. De overgang van fenobarbital naar de zuigeling wordt geschat op 24% van de maternale dosis. Ten gevolge hiervan worden sedatie, verminderde gewichtstoename en verminderde zuigreflex gemeld bij de baby. Anderzijds worden onttrekkingsverschijnselen gemeld bij pasgeborenen van moeders die met fenobarbital behandeld werden tijdens zwangerschap en geen borstvoeding kregen na de geboorte, of bij wie de borstvoeding abrupt gestopt werd [LACTMED 01 2024][Briggs] [SKP Gardenal 12 2022].

Farmacokinetische parameters zijn ongunstig bij pasgeborenen. De eliminatie halfwaardetijd kan oplopen van 100 tot 500 uren. De orale absorptie ligt bij de zuigeling lager dan bij volwassenen, maar de ook de plasma eiwit binding ligt lager, waardoor meer fenobarbital beschikbaar is als actieve substantie [HALE].

De bijsluiter raadt behandeling tijdens de borstvoedingsperiode of borstvoeding tijdens de behandelingsperiode af [SKP Gardenal 12 2022].

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Tot nog toe werd geen beïnvloeding van de vruchtbaarheid gemeld.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.

Geen specifieke informatie beschikbaar.

Er bestaan databanken met gegevens over de incidentie van misvormingen die in verband gebracht worden met het gebruik van antiëpileptica tijdens zwangerschap.

-EURAP = The International Antiepileptic Drugs and Pregnancy Registry
-NAAPR = North American Anti Epileptic Drug Pregnancy Registry
-UK Ireland = UK and Ireland Epilepsy and Pregnancy Register
-Norway = based on health register data from Norway
-Nordic countries, based on national health
register data from Denmark, Finland, Iceland, Norway, and Sweden including Anti Seizure Medication exposure regardless of treatment indication (epilepsy or other)

EURAP is de grootste databank met gegevens van ongeveer 29.000 patiënten. Alle gegevens samen genomen van de
hoger genoemde databanken rangschikken we de antiëpileptica van hoog naar lager wat prevalentie van ernstige congenitale verwikkelingen ontwikkelingen betreft (de
hoogste en de laagste percentages worden weergegeven tussen haakjes). De cijfers zijn gebaseerd op blootstelling in
monotherapie.

1. Valproaat (10,3 – 6,3 % berekend op 5288 patiënten)
2. Fenobarbital (7,4 – 5,5 % berekend op 520 patiënten)
3. Topiramaat (6,3 – 3,9 % berekend op 1138 patiënten)
4. Fenytoïne (6,4 – 2,9 % berekend op 623 patiënten)
5. Carbamazepine (5,5 – 2,6 % berekend op 8006 patiënten)
6. Oxcarbazepine (4,4 – 1,8 % berekend op 1885 patiënten)
7. Lamotrigine (3,8 – 1,9 % berekend op 15344 patiënten)
8. Levetiracetam (2,9 – 0,7 % berekend op 2511 patiënten)

Bron:
Tomson T & Battino D. The importance of pregnancy registries for the management ofwomen with epilepsy and childbearing potential: Emphasis on EURAP. Clin Epileptol
2023; 36: 192–196

Geen specifieke informatie beschikbaar.