CARBAMAZEPINELaatste bijwerking : 2024.05.24 |
|||||||||
Synoniem: | |||||||||
Toedieningsweg: | oraal | ||||||||
Klasse(n): | |||||||||
Preconceptie | 0-3 | 4-6 | 7-9 | Perinataal | Borstvoeding | |
---|---|---|---|---|---|---|
check II | check I | check I | check I | check I | check II | |
geen info | geen info | geen info |
Carbamazepine verhoogt het risico op neurale buisdefecten, maar het globaal percentage ernstige afwijkingen blijft in dezelfde grootte als in een doorsnee populatie.
Tot nog toe wordt geen invloed op de vruchtbaarheid bij de vrouw vermeld.
Als een vrouw van plan is zwanger te worden, moet alles in het werk worden gesteld om voorafgaand aan conceptie en voordat de anticonceptie wordt stopgezet over te schakelen op een passende alternatieve behandeling [SKP Tegretol 05 2022]. Indien carbamazepine noodzakelijk blijft om therapeutische redenen zal het geneesmiddel behouden blijven, ook tijdens zwangerschap [Briggs].
Het is algemeen bekend dat toediening van foliumzuur rond de conceptie (8 weken vóór de conceptie tot minstens 8 weken na de conceptie) het risico van neuraalbuisdefecten vermindert. Hoewel er bij vrouwen op anti-epileptica weinig onderbouwing bestaat over het effect van foliumzuur op het door het anti-epilepticum geïnduceerde risico van neuraalbuisdefecten en over de optimale dosis foliumzuur, wordt bij deze vrouwen meestal extra inname van 4 à 5 mg per dag aanbevolen [Anonymus 2015][SKP Tegretol 05 2022].
Als afwijkingen en misvormingen werden gerapporteerd : ontwikkelingsstoornissen en misvormingen, waaronder spina bifida, alsook andere congenitale anomalieën, bv. craniofaciale en cardiovasculaire misvormingen, hypospadieën en anomalieën van verschillende lichaamssystemen werden gerapporteerd in verband met een carbamazepine behandeling [SKP Tegretol 05 2022].
Mogelijks is het optreden van deze afwijkingen dosis afhankelijk de frequentie van afwijkingen is het hoogst voor doses van minstens 1 g per dag en het laagst voor doses lager dan 400 mg per dag [Anonymus 2015 : Folia maart 2015].
Volgens de North American Adverse Effects Pregnancy Registry, verzameld van 1997 tot 2011 geeft carbamazepine geen hoger risico op majeure congenitale afwijkingen dan lamotrigine (zie tabel in klassetekst) [Hernandez-Dias et al. 2012].
Plasmaspiegels van carbamazepine blijven ongewijzigd of dalen tot 12% tijdens zwangerschap in vergelijking met een niet zwangere toestand. Het werkingsmechanisme voor mogelijke daling van de plasmaspiegel is niet duidelijk [Prescriber Update 2024][Arfman et al. 2020].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Tweede trimester:Zie eerste trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Gezien het CYP450 inducerend effect van carbamazepine wordt aangeraden 1 mg vitamine K1 (phytomenadion IM of IV) toe te dienen aan de pasgeborene. Aan de moeder kan de laatste 4 weken dagelijks een dosis van 10 mg vitamine K1 oraal worden gegeven [SKP Tegretol 05 2022]. Briggs 2011].
Zie ook "Perinataal".
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :Gezien het CYP450 inducerend effect van carbamazepine wordt aangeraden 1 mg vitamine K1 (phytomenadion; IM of IV) toe te dienen aan de pasgeborene. Aan de moeder kan de laatste 4 weken dagelijks een dosis van 10 mg vitamine K1 oraal worden gegeven [SKP Tegretol 05 2022][Briggs].
Men heeft enkele gevallen waargenomen van respiratoire aanvallen of depressies bij pasgeborenen, waarvan de moeders carbamazepine namen met een ander anticonvulsief geneesmiddel. Enkele gevallen van braken, diarree en/of vermindering van de voeding werden ook gerapporteerd bij pasgeborenen als de moeder carbamazepine genomen had. Deze reacties kunnen een uiting zijn van een neonataal deprivatie syndroom [SKP Tegretol 05 2022].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Opvolging :De studies naar het risico van neurologische ontwikkelingsstoornissen bij kinderen die intra-uterien blootgesteld zijn aan carbamazepine zijn tegenstrijdig en maken het niet mogelijk om een risico uit te sluiten [Anonymus 2023].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
L2
De relatieve dosis voor de baby wordt geschat op 3,8 tot 5,9%. Alhoewel de eliminatie halfwaardetijd lager is bij het kind dan bij de moeder, moet de baby geobserveerd worden voor sedatieve effecten, overreageren op prikkels en eetlust.
In de literatuur wordt gerapporteerd over een de invloed van carbamazepine op de zuigelingen bij meer dan 70 zogende moeders. De dagdoses variëerden van 250 tot 1200 mg. Verhoging van leverenzymen is mogelijk [Hale][LACTMED 05 2023].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Preconceptie | Zwangerschap | Borstvoeding | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
check II | (ja) III | |||||
geen info | geen info | ← Condoom gebruiken / Onthouding |
Invloed op de vruchtbaarheid bij de man is mogelijk in zeldzame gevallen.
In zeldzame gevallen werd een verminderde vruchtbaarheid bij de man en/of abnormale spermatogenese gerapporteerd [SKP Tegretol 05 2022].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
[Prescriber Update 2024] : Prescriber Update 2024; 45 (1): 12-14. Pharmacokinetic changes in pregnancy and effects on antiepileptic medicine plasma levels.
Er bestaan databanken met gegevens over de incidentie van misvormingen die in verband gebracht worden met het gebruik van antiëpileptica tijdens zwangerschap.
-EURAP = The International Antiepileptic Drugs and Pregnancy Registry
-NAAPR = North American Anti Epileptic Drug Pregnancy Registry
-UK Ireland = UK and Ireland Epilepsy and Pregnancy Register
-Norway = based on health register data from Norway
-Nordic countries, based on national health
register data from Denmark, Finland, Iceland, Norway, and Sweden including Anti Seizure Medication exposure regardless of treatment indication (epilepsy or other)
EURAP is de grootste databank met gegevens van ongeveer 29.000 patiënten. Alle gegevens samen genomen van de
hoger genoemde databanken rangschikken we de antiëpileptica van hoog naar lager wat prevalentie van ernstige congenitale verwikkelingen ontwikkelingen betreft (de
hoogste en de laagste percentages worden weergegeven tussen haakjes). De cijfers zijn gebaseerd op blootstelling in
monotherapie.
1. Valproaat (10,3 – 6,3 % berekend op 5288 patiënten)
2. Fenobarbital (7,4 – 5,5 % berekend op 520 patiënten)
3. Topiramaat (6,3 – 3,9 % berekend op 1138 patiënten)
4. Fenytoïne (6,4 – 2,9 % berekend op 623 patiënten)
5. Carbamazepine (5,5 – 2,6 % berekend op 8006 patiënten)
6. Oxcarbazepine (4,4 – 1,8 % berekend op 1885 patiënten)
7. Lamotrigine (3,8 – 1,9 % berekend op 15344 patiënten)
8. Levetiracetam (2,9 – 0,7 % berekend op 2511 patiënten)
Bron:
Tomson T & Battino D. The importance of pregnancy registries for the management ofwomen with epilepsy and childbearing potential: Emphasis on EURAP. Clin Epileptol
2023; 36: 192–196
Geen specifieke informatie beschikbaar.