PALIPERIDONLaatste bijwerking : 2018.7.14 |
|||||||||
| Synoniem: | |||||||||
| Toedieningsweg: | oraal, parenteraal | ||||||||
| Klasse(n): | |||||||||
| Preconceptie | 0-3 | 4-6 | 7-9 | Perinataal | Borstvoeding | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| check III | check III | check III | check II | check II | check III | |
| geen info | geen info | geen info | ||||
Onvoldoende humane gegevens beschikbaar. Voor het 3de trimester en de perinatale periode geldt een klasse effect.
Aangezien paliperidon in plasma is gedetecteerd tot 18 maanden na een eenmalige dosis paliperidon palmitaat, dient men rekening te houden met de langdurige werking ervan. Blootstelling van de moeder aan paliperidon palmitaat, toegediend voor de zwangerschap kan leiden tot bijwerkingen bij de pasgeboren baby [SKP Trevicta (04 2018)].
In niet-klinische studies zijn geen relevante effecten waargenomen op de vruchtbaarheid [SKP Trevicta (04 2018)].
Er zijn onvoldoende gegevens over het gebruik van paliperidon tijdens de zwangerschap [RCP Trevicta (04 2018)]. In een gevalstudie werden geen congenitale anomalieën gezien [1].
Dierexperimenteel:Intramusculair geïnjecteerd paliperidonpalmitaat en oraal toegediend paliperidon bleken niet teratogeen in studies bij dieren, maar er werden andere vormen van reproductietoxiciteit waargenomen [SKP Trevicta (04 2018)]. In reproductiestudies bij de rat met oraal risperidon, dat bij de rat en de mens in sterke mate wordt omgezet in paliperidon, werden bijwerkingen gezien op het geboortegewicht en de overleving van de nakomelingen. Er werd geen embryotoxiciteit of misvorming gezien na intramusculaire toediening van paliperidonpalmitaat aan zwangere ratten tot de hoogste dosis (160 mg/kg/dag), wat overeenkomt met 2.2 keer het blootstellingsniveau bij de mens met de maximaal aanbevolen dosis van 525 mg [SKP Trevicta (04 2018)].
Tweede trimester:Zie eerste trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Neonaten die tijdens het derde trimester van de zwangerschap zijn blootgesteld aan paliperidon, lopen risico op bijwerkingen na de bevalling waaronder extrapiramidale symptomen en/of onttrekkingsverschijnselen die kunnen variëren in ernst en in duur. Er zijn meldingen van agitatie, hypertonie, hypotonie, tremor, slaperigheid, ademnood of voedingsstoornis [SKP Trevicta (04 2018)]. Omwille van deze reden is het gebruik van preparaten met verlengde afgifte en depotpreparaten niet aangewezen.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Perinataal (steeds rekening houden met de gegevens bij de actuele trimester) :Zie derde trimester.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Opvolging :Aangezien paliperidon in plasma is gedetecteerd tot 18 maanden na een eenmalige dosis paliperidon palmitaat, dient men rekening te houden met de langdurige werking ervan. Blootstelling van de moeder aan paliperidon palmitaat, toegediend tijdens de zwangerschap kan leiden tot bijwerkingen bij de pasgeboren baby [SKP Trevicta (04 2018)]. In een gevalstudie werden geen anomalieën gedetecteerd binnen de 4 maanden na bevalling [1].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
L3
Paliperidon gaat over in de moedermelk [Hale], in die mate dat effecten op de zuigeling waarschijnlijk zijn [SKP Trevicta (04 2018)] Aangezien paliperidon in plasma is gedetecteerd tot 18 maanden na toediening van een eenmalige dosis paliperidon palmitaat, dient men rekening te houden met de langdurige werking ervan. Kinderen die borstvoeding krijgen kunnen risico lopen, zelfs door toediening van paliperidon palmitaat lang voor het borstvoeden [SKP Trevicta (04 2018)]. Paliperidon verhoogt de prolactine-spiegels met risico op hyperprolactinemie [Hale].
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
| Preconceptie | Zwangerschap | Borstvoeding | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| (ja) III | (ja) III | |||||
| geen info | geen info | ← Condoom gebruiken / Onthouding | ||||
Geen specifieke gegevens beschikbaar
Geen specifieke informatie beschikbaar.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
Geen specifieke informatie beschikbaar over de overgang via het sperma.
Dierexperimenteel:Geen specifieke informatie beschikbaar.
KLASSETEKST Antipsychotica
Preconceptie
Het is mogelijk dat vrouwen met schizofrenie en affectieve stoornissen meer kans lopen op complicaties tijdens zwangerschap, waaronder verminderde vruchtbaarheid. Ook typische antipsychotica zouden de fertiliteit verlagen. Dat zou niet het geval zijn met atypische antipsychotica. Het effect wordt onder ander in verband gebracht met beïnvloeding van prolactineproductie [1].
Behandeling
Hierbij enkele principes gebaseerd op de NICE richtlijnen (2014) [3] :
* Antipsychotische medicatie gestart vóór de zwangerschap moet verdergezet worden tijdens de zwangerschap indien er een risico bestaat op herval zonder medicatie.
* Het meten van prolactine is nuttig bij medicatie die prolactine kan verhogen (typische antipsychotica). Bij voorkeur worden atypische antipsychotica gebruikt.
* Indien mogelijk kan psychotherapie in overweging genomen worden in plaats van medicatie of als ondersteunende maatregel bij medicatie.
* Medicatie is nodig bij het ontwikkelen van manie/psychose.
* Antipsychotica zijn aangewezen bij bipolaire stoornissen wanneer tijdens zwangerschap Lithium wordt gestopt of wanneer borstvoeding wordt gepland.
* Borstvoeding: observatie van de zuigeling is nodig om ongewenste effecten te detecteren en de therapie desgewenst aan te passen.
Diabetes
Er bestaat een verhoogde kans op zwangerschapsdiabetes bij het voortzetten van antipsychotica tijdens zwangerschap. Er zijn vergelijkende gegevens qua incidentie voor atypische antipsychotica, tussen zwangeren bij wie de therapie werd verdergezet en deze waarbij de therapie werd gestopt [2] :
-Aripiprazol: 4,8% (verderzetten) versus 4,5% (stoppen). OR=0,82 (95% BI 0,50-1,33)
-Quetiapine: 7,1% (verderzetten) versus 4,1% (stoppen). OR=1,28 (95% BI 1,01-1,62)
-Risperidon: 6,4% (verderzetten) versus 4,1% (stoppen). OR=1,09 (95% BI 0,70-1,70)
-Olanzapine: 12,0% (verderzetten) versus 4,7% (stoppen). OR=1,61 (95% BI 1,13-2,29). Bij olanzapine treedt een dosis-effect relatie op.
Bronnen
[1] Mc Cauley-Elsom et al. Antipsychotics in pregnancy. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 2010, 17, 97–104.
[2] Park Y. et al. Continuation of Atypical Antipsychotic Medication During Early Pregnancy and the Risk of Gestational Diabetes. AmJ Psychiatry 2018; 175:564–574.
[3] Poo SXW, Agius M. Atypical antipsychotics for schizophrenia and/or bipolar disorder in pregnancy: current recommendations and updates in the nice guidelines. Psychiatria Danubina, 2015; Vol. 27, Suppl. 1, pp 255-260
Geen specifieke informatie beschikbaar.